آشنایی با نظام آموزشی در آلمان

آلمان، کشوری واقع در قلب اروپای غربی، یکه‌ تاز دنیای صنعت و اقتصاد در جهان، از مقاصد جذاب برای مهاجران است. مهاجرت به آلمان که از بهترین کشورها درزمینهٔ صنعت، رشد اقتصادی، فرصت‌های شغلی و آموزشی است، می‌تواند آینده­ای رؤیایی برای ایرانیان رقم بزند. آلمان که یکی از بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده در دنیا است، صاحب پاسپورتی قدرتمند نیز هست.

 این کشور با فرهنگی متفاوت و آینه‌ی نظم، پویایی، خلاقیت و قدرت و همچنین کشوری عاری از فساد، همواره مهاجران را برای مهاجرت به آلمان ترغیب می‌کند. بسیاری از ایرانیان مهاجر نیز برای ساختن آینده‌ای بهتر برای خود و فرزندانشان، مهاجرت به آلمان را به‌عنوان گزینه اول خود در نظر می‌گیرند. چراکه امروزه، توجه به آینده فرزندان برای خانواده و فراهم آوردن بستری مناسب برای اهداف آنان، بسیار پررنگ‌تر شده است.

با توجه به اهمیت شیوه و محل تحصیل فرزندان برای تعیین نقشه راه زندگی آن‌ها، آشنایی با نظام آموزشی کشور مقصد مهاجرات حائز اهمیت است. دانستن نظام آموزشی کشور آلمان برای متقاضیان مهاجرت به آلمان که صاحب فرزند کم سن هستند، باعث سهولت تصمیم­گیری آن‌ها خواهد شد؛ بنابراین، در ادامه، نوشتاری توسط کارشناسان فیدس تهیه‌شده تا ابهامات مربوط به نظام آموزشی و تحصیل در آلمان را برطرف کند.

تحصیل در آلمان از کودکی تا دانشگاه

مهاجرت به آلمان جهت تحصیل آکادمیک و غیرآکادمیک نیازمند آشنایی با ساختار و نظام آموزشی این کشور است. شروع تحصیل تا انتهای دوره‌ی متوسطه در این کشور الزامی است و این امکان وجود ندارد که والدین خود به‌تنهایی و در خانه آموزش فرزندان را به عهده بگیرند.

خانواده‌هایی که با فرزندان کوچک و بزرگ اقدام به مهاجرت می‌کنند، برای آینده­ی فرزندانشان باید با اصول آموزشی و مدارس و دانشگاه‌های آلمان آشنا باشند. در غیر این صورت مهاجرت به آلمان برای خانواده‌های دارای فرزند، با چالش‌هایی همراه خواهد بود. در ادامه به بررسی نوشتاری که توسط کارشناسان فیدس در باب وضعیت نظام آموزشی آلمان تنظیم‌شده است می‌پردازیم.

مهدکودک و مدارس آلمان

سن شروع به تحصیل در کشور آلمان 6 یا 7 سال و طول دوره‌ی ابتدایی (Grundschule) 4 تا 6 سال است که در ایالت‌های مختلف متفاوت است. برای کودکان 2 تا 5 سال، پیش‌دبستانی یا kindergarten در نظر گرفته‌شده که غیراجباری و شامل هزینه است. مدارس دولتی آلمان عموماً نزدیک به رایگان و به زبان آلمانی هستند.

اگر بعد از مهاجرت به آلمان قصد ثبت‌نام فرزندان خود را در این مدارس دارید، بهتر است بدانید که آن‌ها دوره‌های مجزایی به دانش آموزان مهاجر اختصاص نمی‌دهند و بهترین راه‌حل، ثبت‌نام در کلاس زبان موازی با دوره‌ی تحصیلی است. در کنار مدارس دولتی مدارس خصوصی (با هزینه­های بسیار بالا) نیز وجود دارد که هر مدرسه شرایط ثبت‌نام خاص خود را دارد.

دانش آموزان پس از اتمام این دوره باراهنمایی معلم و والدین و با توجه به علاقه، استعداد و نمرات کسب‌شده، آماده‌ی انتخاب رشته می‌شوند و از بین 3 نوع مدرسه‌ی موجود در دوره‌ی متوسطه (Secondary school) یکی را برای ادامه‌ی تحصیل انتخاب می‌کنند که این رشته‌ها می‌تواند آکادمیک باشد یا غیر آکادمیک.

نکته‌ی قابل‌توجه این است که عملکرد دانش‌آموز در مقطع ابتدایی تأثیر به سزایی در انتخاب نوع مدرسه دارد و هرچقدر نمرات کسب‌شده بهتر باشد امکان ورود به مدارس باکیفیت آموزشی بالا، با سهولت بیشتری همراه است. در ادامه با انواع مدرسه­ها در دوره متوسطه، آشنا می‌شویم.

انواع مدرسه‌ها در دوره متوسطه:

1. Gimnasium این نوع از مدرسه مخصوص دانش آموزان مستعد است و باهدف تحصیل در بهترین رشته‌ها در دانشگاه برگزار می‌شود. پس از اتمام این دوره و قبولی در آزمون جامع بر اساس نمره‌ی قبولی امکان اقدام برای دانشگاه‌های مختلف وجود دارد.
2. Realschule برای دانش‌آموزانی است که به رشته‌های ادبیات، علوم نظری و مالی اقتصادی علاقه‌مندند و قصد تحصیل این رشته‌ها را در دانشگاه دارند. دروس تدریس شده در این نوع از مدرسه بر پایه زبان آلمانی، ریاضی و زیست‌شناسی است.
3. Hauptcshule سطح آموزشی و کیفی این نوع از مدرسه از دو نوع دیگر پایین‌تر است و کسانی که نمره‌ی پایینی در دروس زبان آلمانی و ریاضی گرفتند به این نوع مدرسه راهی می‌شوند. اگر دانش آموزان در این دوره در کلاس نهم عملکرد خوبی داشته باشند امکان ورود به مدارس رئال شوله در سال دهم را دارند.

سیستم کلی نظام آموزشی آلمان

به سبب دخالت کم دولت مرکزی آلمان در آموزش پرورش و درنتیجه تصمیم‌گیری جداگانه هر ایالت در این زمینه، نحوه آموزش در مناطق مختلف آلمان ممکن است تفاوت داشته باشد؛ اما به‌طورکلی، در مدارس این کشور، به تدریس درس‌های ریاضیات، علوم، تاریخ، جغرافیا، تاریخ و زبان و هم‌چنین مهارت‌های علمی و فنی نیز پرداخته می‌شود. اصول کلی حاکم در نظام آموزشی آلمان در ادامه شرح داده‌شده است.

شروع ترم تحصیلی از سپتامبر تا ژوئن است (اواسط شهریور تا ابتدای تیرماه). ساعت شروع مدارس در آلمان عموماً از 8 صبح تا 13 و یا 15 ظهر هست و از روز دوشنبه شروع و تا جمعه ادامه می‌یابد. نگهداری از دانش‌آموز پس از اتمام ساعت درسی توسط مدارس امکان‌پذیر است اما هزینه‌ی اضافی در قبال این ارائه خدمات دریافت می‌شود که این خدمات شامل نهار، محوطه‌ی بازی و کمک برای انجام تکالیف است.

سیستم امتیازدهی به دانش آموزان از 1 تا 6 است که نمره 1 عالی محسوب می‌شود و دانش آموزان در طی سال تحصیلی دو بار مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که این ارزیابی مشخص‌کننده‌ی این موضوع است که دانش‌آموز می‌تواند به مقطع بعدی برود یا نیاز به تکرار مجدد آن سال تحصیلی دارد.

هزینه شهریه در مدارس دولتی قریب به رایگان است و پرداختی دانش آموزان به مدرسه 1000 یورو در سال است که این مبلغ در قبال ارائه خدمات مدرس از قبیل کتاب، اردو و ... پرداخت می‌شود. شهریه مدارس خصوصی با توجه به نوع خدمات ارائه‌شده، به‌طور متوسط بین 8000 تا 15000 یورو است.

مراکز آموزشی بعد از مدرسه در آلمان

در مقایسه با کشورهای دیگر، سیستم آموزش آلمان در اصل با نیازهای بازار کار تطبیق داده‌شده است و علاوه بر دانشگاه‌ها، مراکز آموزش حرفه‌ای بسیاری وجود دارد که شرکت‌کنندگان را برای ورود به بازار کار آماده می‌کنند. مراکز آموزشی در آلمان به چند دسته تقسیم می‌شوند.

دانشگاه (Universität): تمرکز تدریس در دانشگاه‌ها بیشتر بر مباحث تئوری است.

فاخشوله (fachschule): مدارس فنی هستند و بیشتر بر روی مباحث عملی تمرکز دارند.

هوخشوله (hochschule): تدریس به‌صورت تئوری و عملی انجام می‌شود و جنبه‌ی کاربردی بیشتری دارد.

سیستم نمره بندی در دانشگاه‌های آلمان از 1 تا 4 نمره است که نمره 1 ممتاز محسوب می‌شود و نمره 4 ضعیف

فرمول تبدیل معدل سیستم آموزشی ایران به آلمان به این صورت است:

•          A: نمره معادل در سیستم آلمانی

•          X: بیشترین نمره قابل کسب

• Y: نمره و یا معدل متقاضی

•           Z: کمترین نمره که منجر به پاس کردن یک درس می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله، به بررسی سیستم آموزش‌وپرورش کشور آلمان از مهدکودک تا دانشگاه، برای آگاهی مهاجران پرداختیم. در مقالات بعدی تحصیل در دانشگاه‌های آلمان، رشته‌های تحصیلی و بورسیه‌های این کشور را موردبررسی قرار خواهیم داد.

مهاجرت به آلمان، شاید آن مسیری باشد که به رشد و رسیدن به آینده‌ی درخشانی که برای خود و خانواده‌تان در نظر دارید، جهت می‌دهد. پس اگر قصد دارید به همراه خانواده و فرزندان خود به این کشور پررونق، مهاجرت کنید و نیاز به مشاوره و راهنمایی دارید؛ کافی است با کارشناسان مجرب و حرفه‌ای ما در فیدس تماس برقرار کنید.